Rewolucja technologiczna na kolei: pierwsza firma w Europie zaprezentowała autonomiczny pociąg z pasażerami na linii kolejowej

Autonomiczne pociągi nie są nowością na świecie, pasażerowie znają je na przykład z terminali lotniskowych lub systemów transportu miejskiego, gdzie poruszają się w zamkniętych korytarzach chronionych ogrodzeniami lub tunelami. Jednak wdrożenie autonomicznych pociągów na otwartej przestrzeni na linii, na której zlokalizowane są m.in. przejazdy kolejowo-drogowe a na ruch mogą mieć wpływ nieoczekiwane sytuacje, jest przełomową innowacją w Europie. Projekt ten pokazuje, że technologia jazdy autonomicznej może sprostać wyzwaniom normalnego ruchu kolejowego, nawet w niezabezpieczonych środowiskach.

„Uruchomienie autonomicznej linii kolejowej w otwartym terenie poprzedziły lata intensywnego rozwoju, innowacji i znaczących inwestycji w czeskie technologie opracowane w naszym zakładzie Technika, a także współpraca z Správą železnic (zarządcą infrastruktury kolejowej) w celu pełnego zabezpieczenia całej działającej linii kolejowej poprzez połączenie cyfrowe jej stacji końcowych Kopidlno i Dolní Bousov. Oznacza to, że zarówno pojazd EDITA, który jest skrótem od Eksperymentalny pojazd kolejowy dla innowacyjnych technologii AŽD, jak i infrastruktura linii kolejowej są wyposażone w szereg wysoce wyrafinowanych systemów ze sztuczną inteligencją i zdolnością uczenia się w technologii DIGITAL 4.0,“ wyjaśnia Zdeněk Chrdle, dyrektor generalny AŽD.

Linia Kopidlno - Dolní Bousov (o długości 23,991 km) jest miejscowo sterowana przez dyżurnego ruchu Správy železnic ze stacji kolejowej Kopidlno oraz zdalnie z rezerwowego stanowiska zlokalizowanego w Centrum Kompetencji Dětenice. Cały system jest nadal w trakcie udoskonalania, a jednocześnie trwają intensywne prace w dziedzinie legislacyjnej w celu osiągnięcia kodyfikacji autonomicznej eksploatacji kolei w Republice Czeskiej jako możliwego sposobu jej działania.

Pociąg autonomiczny składa się z EDITA 811.111, czyli Eksperymentalnego Pojazdu Kolejowego dla Innowacyjnych Technologii AŽD, który powstał w wyniku modernizacji wagonu 810.111. Pasażerowie będą podróżować od 5 kwietnia 2025 r. w wagonie doczepnym serii 010, który przeszedł renowację. Jest on wyposażony w wyświetlacze pokazujące transmisje online z kamer i czujników lidarowych na pojeździe trakcyjnym, które wykonują szczegółowe zdjęcia otoczenia, mierzą odległości i mapują teren. Dzięki temu pasażerowie na bieżąco śledzą gromadzone dane niezbędne do prowadzenia autonomicznego pociągu, działanie systemów sterowania, które to decydują o parametrach jazdy autonomicznego pociągu. Podczas przejazdu w pełni autonomicznego pociągu, maszynista nie będzie kontrolował jazdy pociągu z konwencjonalnego stanowiska, ale będzie nadzorował jego bezpieczeństwo ze stanowiska monitorowania. W przypadku wystąpienia jakiegokolwiek problemu będzie on mógł interweniować w dowolnym momencie i natychmiast zatrzymać pociąg za pomocą przycisku awaryjnego. Jest to jednak poprzedzone koniecznością uzupełnienia prawodawstwa niezbędnego do regularnego kursowania autonomicznego pociągu. Musi to zostać ponownie zdefiniowane. AŽD będzie nadal bardzo intensywnie współpracować w tym zakresie z odpowiednimi władzami, instytucjami i partnerami. W związku z tym maszynista będzie nadal obecny na stanowisku podczas pierwszych jazd. Zainteresowane strony będą mogły zobaczyć rozwiązanie technologiczne i wnętrze eksperymentalnego pojazdu podczas zawracania pociągu na stacjach końcowych Správy železnic - w Kopidlnie i Dolnym Bousovie.

„Cieszę się, że pomogliśmy wcielić w życie projekt autonomicznego pociągu. Temat innowacji jest absolutnie kluczowy dla przyszłości czeskich kolei. Nasze zaawansowane systemy zarządzania ruchem za pośrednictwem centralnych dyspozytorni są dowodem na to, że traktujemy je poważnie. Muszę również wspomnieć o wiodącej roli administracji kolejowej we wprowadzaniu ETCS. Nie boję się powiedzieć, że wyznaczamy ambitne tempo w tym zakresie w całej Europie,“ mówi Jiří Svoboda, dyrektor generalny Správy železnic.

 „W przyszłości, przy w pełni autonomicznej eksploatacji, pasażerowie prawdopodobnie będą potrzebowali trochę czasu, aby przyzwyczaić się do faktu, że na miejscu maszynisty nie będzie nikogo, a o wszystkim będą decydować superszybkie i bezpieczne komputery, wyposażone w sztuczną inteligencję i zdolność uczenia się, wykorzystujące kamery, lidar oraz inne czujniki wraz z zespołem liniowym dadzą rozwiązanie, które razem może widzieć znacznie dalej niż maszynista i nigdy nie ulegną zmęczeniu,“ opisuje Zdeněk Chrdle.

Rozwój technologii autonomicznych w AŽD postępuje w dynamicznym tempie i w niedalekiej przyszłości może zostać zainstalowany w standardowych pojazdach kolejowych działających na konwencjonalnych liniach. Do 2030 r. AŽD planuje przekształcić swoją linię kolejową Švestková dráha (Čížkovice - Obrnice), na której zapewnia codzienny transport w ramach linii U10 Transportu Kraju Usteckiego, w całkowicie autonomiczną linię kolejową.

Na linii Kopidlno - Dolní Bousov pociąg wyposażony w autonomiczne systemy z pasażerami będzie kursował w następujące wybrane weekendy i terminy wakacyjne w 2025 r.:

• 5-6 kwietnia
• 3-4 maja
• 31 maja-1 czerwca
• 1-6 lipca
• 4-10 sierpnia
• 6-7 września
• 4-5 października

AŽD zwraca uwagę, że terminy przejazdów pociągów z systemami autonomicznymi mogą ulec zmianie, dlatego zaleca pasażerom monitorowanie strony internetowej www.kopidlnka.cz w celu uzyskania aktualnych informacji. W pozostałe weekendy i święta od kwietnia do października, a także w okresie wakacji letnich - poza terminami zarezerwowanymi dla autonomicznej eksploatacji - Kopidlnka będzie obsługiwana przez konwencjonalne wagony lub jednostki.

W dniach kursowania do dyspozycji pasażerów będą trzy pary pociągów: pierwszy odjedzie z Kopidlna o 8:15 i wróci z Dolniego Bousova o 10:05, drugi odjedzie z Kopidlna o 12:11 i wróci z Dolniego Bousova o 14:05. Ostatni pociąg odjedzie z Kopidlna o 16:11, a podróż powrotna z Dolniego Bousova zaplanowana jest na 17:20. Pełna opłata za przejazd na całej długości linii Kopidlno - Dolní Bousov wynosi 50 CZK. Dzieci w wieku od 6 do 15 lat, studenci i seniorzy w wieku od 65 lat są uprawnieni do 50% zniżki. Dzieci w wieku do 6 lat są przewożone bezpłatnie.

Pełny rozkład jazdy, a także szczegółowe dane techniczne dotyczące pojazdu EDITA i linii Kopidlno - Dolní Bousov można znaleźć pod adresem www.kopidlnka.cz.

Zdjęcia autonomicznego pociągu w jakości prasowej oraz film Full HD można pobrać tutaj: www.azd.cz/cs/edita.